Para nerden çıktı? Nereye kaçtı?
16 Mayıs haftasında swap hariç net rezervlerde 2,3 milyar $’lık artış, yurtdışı yerleşiklerin 1,9 milyar $’lık DİBS alımı ve DTH’lardaki 865 milyon $ artış öne çıkıyor. Ayrıyeten, TCMB Analitik Bilanço bilgilerine nazaran, swap hariç rezervlerde 22 Mayıs itibariyle 7,2 milyar $’lık artış olduğunu hesaplıyoruz. Haftalık hareketleri şöyle sıralayabiliriz:
➢ Parite tesirinden arındırılmış DTH bireysellerin 87 milyon $ satışı, kurumsalların ise 951 milyon $ alımı ile yaklaşık 865 milyon $ artış gösterdi. Böylelikle, ilgili haftadan evvelki son 3 haftada 1,7 milyar $ gerileyen döviz mevduatlar artışa geçti. Döviz mevduatlar 29 Mart 2024 haftasından itibaren 2025’in ocak sonuna kadar 28,5 milyar $ gerilemişti.
➢ KKM haftalık 29,8 milyar TL (0,9 milyar $) çıkışla 596 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan zirve noktadan çözülme 2,8 trilyon TL’ye (121,1 milyar $’a) ulaşmış durumdadır.
➢ DTH + KKM’nin toplam mevduat içerisindeki hissesi ise bir evvelki hafta olan %42,3’ten %41,1 düzeyine gerilemiştir. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki hissesi KKM hesaplarının tepe yaptığı Ağustos 2023’te %68,4 düzeyine kadar yükselmişti.
➢ TL mevduatlar haftalık 443 milyar TL artış göstererek yaklaşık 13,5 trilyon TL düzeyine yükselmiştir.
➢ Yabancı para krediler haftalık 800 milyon $ azalırken, Mart 2024 sonundan bu yana %37,2’lik artışla 49,5 milyar $ gelişim göstererek 184,2 milyar $’a ulaştı.
➢ Yıllıklandırılmış 13-haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda ise, ticari krediler %27,4’ten %26,6’ya, tüketici kredileri ise %42,8’den %36’ya gerilemiştir.
➢ Yurtdışı yerleşiklerin 16 Mayıs ile biten haftada DİBS’te yaklaşık 1,9 milyar $’lık alımlarıyla stok bedel yaklaşık 11,9 milyar $’a yükseldi. 19 Mart haftasından bu yana olan toplam çıkış ise 6,5 milyar $ düzeyindedir (1,25 milyar $’ı bankaların yurtdışı şubeleri kaynaklı). Pay senetlerinde ise 245 milyon $’lık alım gerçekleşti ve stok bedeli 29,4 milyar $ oldu. Hazine Eurobondu tarafında ise ilgili haftada 588 milyon $’lık satış gerçekleşti ve stok bedeli 109,6 milyar dolar düzeyinde seyretti. Eurobondlarda mart başından beri yaklaşık 4,7 milyar $ net satış gerçekleşmiş oldu.
➢ 16 Mayıs haftasında brüt rezervler 144,3 milyar $’dan 145,6 milyar $’a yaklaşık 1,3 milyar $’lık artış gösterdi. Tıpkı haftada net rezervler ise 37,6 milyar $’dan 2,4 milyar $ artış göstererek 40 milyar $’a ulaştı. Swap hariç net rezervler ise 2,3 milyar $ artış göstererek 20,4 milyar $’a yükseldi. Böylelikle 14 Şubat-2 Mayıs ortasında kabaca 57,6 milyar $ azalan swap hariç net rezervler 9 Mayıs haftasının akabinde 16 Mayıs haftasında da artışını sürdürdü. Swap hariç net rezervlerin 2024 mart sonundaki taban düzeyi ise -65,5 milyar $ idi.
➢ TCMB’nin analitik bilançosuna nazaran, 22 Mayıs itibariyle (bu haftanın birinci 4 gününde) brüt rezervlerde yaklaşık 6,6 milyar $ artış, net rezervlerde ve swap hariç net rezervlerde 7,2 milyar $ artış görüldü. Böylelikle swap hariç net rezervler üç haftadır haftalık bazda artmış görünüyor. Bu hafta altın fiyatlarındaki artışın, rezerv artışının ölçüsünü olumlu manada etkilediğini söyleyebiliriz.
➢ Para Piyasası Fonu (PPF) büyüklüğü 16 Mayıs haftasında 45 milyar TL artarak 898,5 milyar TL oldu. PPF’ler 14 Mart itibariyle yaklaşık 1,42 trilyon TL faal büyüklüğe sahipti. Hür Şemsiye Fonu altındaki PPF büyüklüğü ise geçen hafta 19 milyar TL artarak 852,7 milyar TL’ye ulaştı. Tüm döviz fonlarının faal büyüklüğü ise 240 milyon $’lık artışla 56,4 milyar $’a ulaştı. 2024 başında bu düzey 25 milyar $ civarındaydı. Döviz fonlarının faal büyüklüğünde son 8 haftada 6,4 milyar $ artış olduğunu hesaplamaktayız. Yatırım fonlarını da dahil ederek hesapladığımız dolarizasyon oranı, 16 Mayıs haftasında %44,2’den %43,1’e gerilemiştir. Bu oran 2024 yılı başında kabaca %59 idi.
Kaynak: Gedik Yatırım
