İş Var Nitelik Yok: Türkiye’de En Çok Güvenlik ve Garson Aranıyor
PARA TAHLİL ÖZEL – Türkiye’de 2025 yılının birinci beş ayında yayınlanan iş ilanları, iş gücü piyasasının giderek vasıfsızlaşan bir yapıya hakikat evirildiğini gösteriyor.
İŞKUR bilgileri, piyasada en çok aranan elemanların güvenlik vazifelisi, paklık emekçisi ve garson üzere düşük fiyatlı ve ağır emek gerektiren durumlardan oluştuğunu ortaya koydu.
Güvenlik Vazifelisi Her Yerde, Lakin Garantide Değil
Silahsız özel güvenlik vazifelisi durumu, sırf yılın birinci iki ayında 17 binden fazla ilanla tepede yer aldı. Bu sayı, ülkede istihdamın güvenliğe değil, güvensizliğe yatırım yaptığı algısını da beraberinde getiriyor. Birden fazla vakit taşeron firmalar aracılığıyla, düşük maaş ve hudutlu toplumsal haklarla çalıştırılan bu vazifeliler, iş garantisinden çok uzakta.
Garson ve Paklık Elemanlarına Büyük Talep: Turizmde Kâr, İşçide Yük
Garsonlar, market çalışanları ve paklık vazifelileri de en çok arananlar listesinde üst sıralarda. Fakat bu mesleklerin ortak noktası, asgari fiyatla ve ağır tempoda çalıştırılan emekçiler olması. Bilhassa turizm dalının tekrar canlanmasıyla birlikte artan talep, çalışanların daha yeterli şartlarda istihdam edileceği manasına gelmiyor.
Sanayi ve Üretim: Sayı Var, Niteliğe Yer Yok
Tekstil ve konfeksiyon bölümünde 12 binin üzerinde ilan yayınlandı. Lakin bu ilanlar çoğunlukla “makineci” ya da “paketleme işçisi” üzere yetişmiş olmayan, birçok vakit eğitim gerektirmeyen durumlardan oluşuyor. Bu da, Türkiye’nin sanayi siyasetinin yüksek teknolojiye değil, düşük maliyetli insan gücüne dayandığını gösteriyor.
Beyaz Yaka Nerede?
İlanlar ortasında mühendis, öğretmen, mimar ya da yazılım geliştirici üzere nitelikli meslek kümeleri neredeyse yok denecek kadar az. Bu durum, üniversite mezunu gençlerin işsizliğini açıklarken, nitelikli insan gücünün değersizleştirildiği bir istihdam yapısına işaret ediyor.
| Meslek Grubu | İlan Sayısı | Ortak Özellik |
|---|---|---|
| Güvenlik Görevlisi | 25.000+ | Düşük fiyat, taşeron |
| Garson & Servis Elemanı | 8.000+ | Yoğun tempo, taban ücret |
| Market & Reyon Görevlisi | 18.000+ | Haftalık vardiyalar, esnek saatler |
| Konfeksiyon İşçisi | 13.000+ | Montaj çizgisi, yevmiyeli çalışma |
| Temizlik & Paketleme İşçisi | 5.000+ | Hijyen riski, kısa vadeli sözleşme |
2025’in birinci yarısı, Türkiye iş gücü piyasasında “çalışacak insan arıyoruz” lakin “insan üzere çalışacak iş yok” gerçeğini bir defa daha gözler önüne serdi. Nitelikli istihdam alanlarının daralması, gençlerin ve eğitimli bireylerin sistem dışına itildiği bir periyoda işaret ediyor.
İstihdam siyasetleri ne yazık ki nitelikli emeği değil, ucuz iş gücünü tercih ediyor. İş ilanlarındaki yoğunluk, bir ekonomik refahtan çok, yapısal sıkıntıların perdesini aralıyor.
