FÖŞ-ANALİZ:  Trump dişlerini gösterdi, piyasalar panik yaptı

ABD, tüm arabalara ve birçok araba modülüne %25 ithalat vergisi uygulayarak Ticaret Savaşı’nın yeni bir etabını tetikledi. Lider Trump, tarifelerin 2 Nisan’da yürürlüğe gireceğini ve verginin  bir gün sonra toplamaya başlayacağını söyledi. 2 Nisan’da “misilleme gümrük vergileri” ve bölüm bazında vergiler devreye alınacak.  ABD kayıtlarına nazaran, Türkiye de dahil 16 ülke Ticaret Savaşı’ndan  değişik ölçülerde olumsuz etkilenecek.  Wall Street ve Perşembe sabahı TSİ 06:30’da Asya payları ticaret Savaşı haberine olumsuz tepki gösteriyor.

Beyaz Saray, tarifenin sırf büsbütün monte edilmiş arabalara değil, motorlar, şanzımanlar, güç aktarma organları kesimleri ve elektrikli bileşenler de dahil olmak üzere temel araba kesimlerine uygulanacağını söyledi. Bu liste vakitle ek kesimleri da kapsayacak halde genişleyebilir. Trump tarifeleri “kalıcı” olarak nitelendirdi ve rastgele bir istisna için müzakere etmekle ilgilenmediğini söyledi.

Beyaz Saray, bir bilgi notunda, Trump’ın Kanada ve Meksika ile birinci periyodunda müzakere edilen ticaret mutabakatı USMCA kapsamındaki araçları olan ithalatçılara “ABD içeriklerini ve sistemlerini belgelendirme fırsatı verileceğini ve %25’lik  gümrük tarifenin sırf ithal içeriklerinin kıymetine uygulanacağını” söyledi.

Beyaz Saray Sekreteri Will Scharf, tarifelerin halihazırda yürürlükte olan vergilere ek olacağını ve idarenin tarifelerin ABD’ye 100 milyar dolarlık yeni yıllık gelir sağlayacağını kestirim ettiğini söyledi.

Trump ayrıyeten dünyayı kereste, yarı iletkenler ve ilaçlara vergi koymakla tehdit  ederken,  ABD’nin ticaret açığı verdiği bölüme has öteki yaptırımlar üzerinde çalışılıyor.

Piyasalar tarife haberlerine makûs reaksiyon verdi. Beyaz Saray, Lider Donald Trump’ın TSİ 16:00’da düzenlediği basın toplantısında araba ithalatına yeni tarifeler getireceğini söyledikten sonra pay senetleri seansın en düşük düzeylerine düştü. General Motors ve Stellantis’in her biri %3’ten fazla düştü. S&P 500 %1,12 kaybetti ve 5.712,20’de kapandı, Dow Jones30 132,71 puan yahut %0,31 düşerek 42.454,79’da kapandı. Teknoloji yüklü Nasdaq Bileşik %2,04 düşerken, Nvidia payları yaklaşık %6 düştüğü için 17.899,01’de kapandı.

Otomotif vergileri, önümüzdeki hafta açıklanması beklenen geniş bir ek vergi dizisinin öncesinde geldi. Trump Salı günü misillemelerin muhtemelen “esnke” olacağını söyledi. Kimi ülkelere  direk vergi salmak yerine,  pazarlık edilecğei beklentisi piyasalarda paniği kısmen yatıştırdı.

Asya-Pasifik piyasaları Perşembe günü, yatırımcıların ABD Başkanı Donald Trump’ın otomobil ithalatına uyguladığı %25’lik tarifeleri fiyatlamasıysla Wall Street’teki kayıpları izleyerek düştü. Japonya’nın endeksi Nikkei 225 %1,14 düşerken daha geniş Topix endeksi %0,70 düştü. Güney Kore’de Kospi endeksi %0,95 düşerken küçük ölçekli Kosdaq %0,54 düştü. Hong Kong’un Hang Seng Endeksi %0,19 yükselirken anakara Çin’in CSI 300 endeksi güne %0,25 düşüşle başladı.

Karşılıklı ithalat vergileri nedir?

Bloomberg’e nazaran Trump’ın  görevi devraldıktan bu yana saydığı tüm tehditlerini yerine getirmeyeceğine dair işaretler var – ya da en azından hepsini tıpkı anda yerine getirmeyecek. Beyaz Saray yetkilileri tarafından basına sızdırılan bir senaryoya nazaran, bunun yerine kimi gümrük tarifelerine yasal kılıf aramak için rekabet soruşturmaları başlatabilir, ancak acil durum ilan edip, çabucak uygulayacağı vergiler de olabilir.

Hangi ülkeler kaybedecek?

ABD, kendi mallarına en yüksek tarifeleri uygulayan ülkelerin koyduğu belli vergilerle eşleşirse, en çok etkilenen gelişmekte olan piyasa ülkeleri olacaktır. ABD ile ticaret ortakları ortasındaki tarife oranlarını karşılaştıran Bloomberg Economics’e nazaran, Hindistan, Arjantin ve Afrika ile Güneydoğu Asya’nın büyük bir kısmı en çok etkilenecek ülkeler olacaktır.

Ancak Trump idaresinin ticaret “adaletinin” daha genel bir tarifine baktığı göz önüne alındığında, dünyanın büyük bir kısmı etkilenebilir. ABD’nin genel bir ticaret açığı var, yani ABD’den ithal ettiğinden daha fazlasını başka ülkelerden ithal ediyor ve Trump bu dengesizliği temelde haksız görüyor. Öbür ülkelerde satılan ABD imali mallar üzerindeki katma kıymet vergilerinden, bilhassa Avrupa Birliği’nin minimum %15 KDV’sinden tekraren yakındı. Japonya’nın da tüketim vergisi olarak bilinen bir KDV’si var.

ABD  Federal Ticaret Sicili evrakına nazaran, Trump idaresi ABD ile en büyük ticaret fazlasına sahip ticaret ortaklarıyla “özellikle ilgileniyor”. Belgede, tüm ABD mal ticaretinin %88’ini oluşturan 21 iktisat listeleniyor. Bunlar: Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, AB, Hindistan, Endonezya, Japonya, Kore, Malezya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, İsviçre, Tayvan, Tayland, Türkiye, İngiltere ve Vietnam.

Fed ne yapacak?

Oto vergileri akabinde, Ticaret Savaşı’nın küresel büyüme-enflasyon eksenine tesirleri büyük Merkez Bankaları’nı derin fikre saldı. Japon Merkez Bankası Başkanı Ueda henüz faiz artırmaya hazır değil, lakin tetikte bekliyor. Faiz indirmesine kesin gözüyle bakılan AMB içinde ise en az 3 guvernör  evvel Ticaret Savaşları’nın tesirinin görülmesini beklemeyi tercih ediyor.

Fed’den en kayda paha açıklama ise şu formda:

ABD tahvil piyasasındaki yatırımcıların daha yüksek enflasyonu fiyatladığına dair işaretler, FOMC ‘ninfaiz oranlarını düşürme planlarını altüst edebilecek “büyük bir kırmızı bayrak” olacaktır” Bunu söyleyen üst seviye  Federal Rezerv yetkilisi,  Chicago Fed başkanı ve Federal Açık Piyasa Komitesi’nin oy hakkı olan üyesi Austan Goolsbee’nin. Goolsbee’nin açıklamaları, Michigan Üniversitesi’nin yakından takip edilen bir anketinin hanelerin uzun vadeli enflasyon iddialarının 1993’ten bu yana en yüksek düzeye ulaştığını göstermesinden yalnızca bir hafta sonra geldi.

Goolsbee, Financial Times’a “Piyasa tabanlı uzun vadeli enflasyon beklentilerinin son iki ayda bu anketlerin yaptığı üzere davranmaya başladığını görmeye başlarsanız, bunu büyük bir telaş verici kırmızı bayrak alanı olarak görürüm” dedi.

Bir öteki deyişle, ABD’de resesyon/stagflasyon beklentileri yükselse de, Fed faiz indirmeye şimdi hazır değil.  Bu algının yayılması, tahvil faizlerini üst iterken, küresel paylarda yeni satışlara neden olabilir.

FÖŞ  tarafından siz, sevgili ve kana susamış takipçileri için, Bayram tatilinizi zehretmek gayesiyle itinayla derlendi.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel   raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Şartları öğrenmek için bize e-mail atın:  [email protected]