Ekonomist Çağrı Sarıkaya: Parasal duruş, yirmi yılı aşkın süredir görmediğimiz kadar sıkı
Para siyaseti ve mümkün tesirlerine dair birtakım değerlendirmeler👇
📌 Yakın devirdeki iç ve dış şoklar öncesindeki durumla başlayalım:
— Dış talepteki kısmi toparlanma, güçlü kredi büyümesi ve destekleyici mali duruş altında, piyasa kestirimlerinin bilakis, 2025 büyümesinin %5’e yöneldiği bir görünüm. Pek çok gösterge 24Ç2 ve 24Ç3’teki hudutlu daralmaların akabinde ekonomik aktivitenin 24Ç4 ve 25Ç1’de tekrar güç kazandığını göstermekteydi. ✈️ İniş yapamadan kalkış (take-off before landing) biçiminde tabir edebileceğimiz bir tablo.
— Beklentiler ve genel enflasyon görünümünü resmi maksat açısından ele aldığımızda, faiz indirimleri konusunda biraz sabırsız davranıldığı; 25Ç1 sonuna kadar siyaset faizinin sabit tutulması durumunda enflasyon eğilimi güzelleştikçe mali duruşun daha da sıkı hale geleceği ve varsayım bandının içinde kalma mümkünlüğünün oldukça artacağı değerlendirmesini yapmıştık.
📌 Pekala artık hangi noktadayız?
— Son devirdeki politik ve ekonomik şoklar, öncesinde TCMB’nin kendi inisiyatifiyle sağlamış ve korumuş olması gerektiğini düşündüğümüz sıkılık derecesini dikte etmiş görünüyor. Böylece TCMB’nin dizginleri yine eline aldığı, tıpkı Mart 2024 sonrasında olduğu üzere denetimin büyük ölçüde kendisinde olduğu bir periyoda girdik.
— Maliyetli bir dezenflasyon ufukta görünüyor. Mali duruş, yirmi yılı aşkın müddettir görmediğimiz kadar sıkı (bkz. aşağıdaki grafik👇). Geçmiş nakdî sıkılaştırma adımları sonrasındaki daralma (gri taralı alanlar) periyotları bu hususta kıymetli bir referans sunuyor. 24Ç2 ve 24Ç3’tekine kıyasla daha besbelli bir yavaşlama kapıda. Toplam talep şartları, geçtiğimiz iki çeyrekte olmasa da, artık TCMB’nin çıktı açığı varsayımlarıyla uyumlu bir tarafa evrilecek görünüyor.
— Mart ve Nisan anketlerinde piyasa iştirakçileri yılsonu enflasyon kestirimlerini 2,5-3 puan civarında üst güncelleyerek %31’in üzerine çıkarmıştı. “Pasif para politikası” varsayımıyla açıklanabilecek bu büyük güncellemelerin, TCMB’nin Mart 2024’e misal güçlü siyaset reaksiyonu sonucunda önümüzdeki devirde aksine çevrilmesi yüksek ihtimal.
— Hakikaten Akbank Ekonomik Araştırmalar olarak “…finansal şartlardaki sıkılaşmayla ekonomik aktivitede ikinci çeyrekten itibaren öngördüğümüz yavaşlamanın kur kaynaklı enflasyonist tesirleri kısmen telafi ettiği…” bir çerçevede hayli hudutlu bir varsayım güncellemesi yapmıştık (%29,2 ➡️ %30,0). Mayıs enflasyonuna dair birinci sinyaller bu görüşümüzü destekliyor. Mevcut nakdî duruş ve global gelişmeler doğrultusunda, yılsonu iddiamız üzerindeki aşağı istikametli risklerin arttığını ve enflasyonun resmi bant içerisinde kalma mümkünlüğünün yükseldiğini kıymetlendiriyoruz.
Mayıs enflasyonu düşecek mi?
Akbank Ekonomik Araştırmalar tarafından enflasyonun ay içerisindeki seyrini takip edebilmek maksadıyla geliştirilen “nowcast” modellerinin Mayıs ayı birinci sonuçları👇
📌 Modeller yüklü olarak düşük varsayım veriyor (medyan < ortalama). IQR (1,65-2,26), medyan (1,80), ortalama (1,96). Medyan ve ortalama kestirimlere nazaran yıllık enflasyon düşüşünü sürdürüyor (%37,9 vs. %35,8-%36,0).
📌 Medyan iddiaya nazaran mevsimsellikten arındırılmış (doğrudan) TÜFE aylık artışı %1,9. Ana eğilimin yavaşlamaya devam ettiği istikametindeki geçmiş değerlendirmelerimizle uyumlu bir fotoğraf.
📌 Yönetilen fiyat ayarlamalarının ertelenmesi ve petrole bağlı olarak akaryakıt fiyatlarının gerilemesinin yanı sıra talep şartlarının zayıflıyor olması da kısa vadeli enflasyon görünümünü düzgünleştiriyor.
— ABD ve Çin ortasında 90 gün geçerli olacak yeni ticaret mutabakatı (karşılıklı tarife oranını Çin %125’ten %10’a, ABD %145’ten %30’a indirdi) doğrultusunda büyüme beklentileri ve emtia fiyatları yine fiyatlanıyor. Bu eğilimin akaryakıt fiyatlarına yansımalarını takip ediyor olacağız.
📌 İddialardaki kusur hissesi ve süratli değişen global şartların yurt içine mümkün yansımaları nedeniyle sağlıklı bir kıymetlendirme için şimdi erken. Lakin, rezervlerde başlayan ölçülü toparlanmayla birlikte bu türlü bir enflasyon tablosu, son devirde atılan ek sıkılaştırma adımlarının gevşetilmesi ve Haziran ayında faiz indirimine gidilmesi ihtimalini arttırır.
Çağrı Sarıkaya Akbank Başekonomistidir. Yazarın Linked-In paylaşımıdır
