Bankalardan yeni manevra! Kerim Rota açıkladı: Döviz mevduatları dışarı mı itiliyor?

Merkez Bankası’nın son periyotta attığı adımlar, döviz rezervlerini güçlendirme ve finansal istikrarı sağlama uğraşı olarak öne çıkarken Ekonomist Kerim Rota’dan çarpıcı açıklamalar geldi.

Dövize Karşı Yeni Bir Bariyer Mi?

Mesele İktisat YouTube programında Ömer Gencal’ın sorularını yanıtlayan Ekonomist Kerim Rota’nın açıklamaları şöyle;

“Merkez Bankası’nın attığı son adımlar, döviz rezervlerindeki kaybın ve net genel durumdaki düşüşün kısmen telafisine yönelik kurgulanmış görünüyor. Bu makro ihtiyati önlemler seti, okuyanı karamsarlığa sürükleyebilir. “Dön dolaş yeniden tıpkı yere mi geldik?” kanısı akla düşüyor. Bilhassa ihracatçılardan alınan dövizin %40’tan %25’e inip artık yine %35’e çıkarılması, kimi ekonomik ezberlerin tekrarlandığını gösterdi. Bu dövizlerin bir kısmı süreksiz, lakin ihracatçılardan alınan dövizler kalıcı. Merkez Bankası’nın bu yolla ayda yaklaşık 5 milyar dolarlık döviz girişini 7 milyar dolar düzeylerine çıkarmayı hedeflediği açık.

Eldekiyle Yetinmek Mi Çabalamaya Devam Mı?

Bu adım, en azından Merkez Bankası’nın büsbütün havlu atmadığını ve süreci yönetmek için hala bir irade gösterdiğini ortaya koyuyor. Lakin ayrıntılara inildiğinde birtakım kritik noktalar dikkat çekmekte. TL mevduatlarının hissesini artırmak transfer sistemini çalıştırmak için bir teşebbüs olabilir fakat asıl maksadın rezervleri güçlendirmek olduğu net biçimde hissediliyor.

Kredilerde Frene Mi Basılıyor?

Döviz kredilerinin kullanımına yönelik sınırlamalar da dikkat cazip. Aylık bazda kredi büyümesi daima olarak kontrol altında tutulmaya çalışılıyor fakat uygulamada bunun çok da karşılık bulmadığı açık. Merkez Bankası’nın bu son atılımıyla birlikte, fiyat istikrarından çok finansal istikrara yöneldiği izlenimi kuvvetleniyor. Rezerv biriktirme gayesi, döviz kurunu baskı altında tutmak için hala kıymetli bir araç olarak görülüyor. Lakin bu uğraşın sürdürülebilir olup olmayacağı hala bir soru işareti.

Beklentiler Yalnızca Kurdan Mı Besleniyor?

Piyasa fiyatlamalarının yalnızca döviz kuruna değil, birebir vakitte geleceğe yönelik beklentilere dayandığı unutulmamalı. Bu nedenle mevcut adımların enflasyonla gayrette ne derece tesirli olacağı da belirsizliğini koruyor. Kısa vadeli tahliller uzun vadeli istikrarı garanti etmiyor.

Bankacılık Sisteminde Yeni Manevralar

İhracatçılardan alınan döviz rezervleri elbette ki Merkez Bankası’nın elini güçlendirecektir. Fakat bankacılık sistemine yönelik yapılan düzenlemeler, maalesef palyatif tahlillerden öteye geçemiyor. İktisat idaresi, bir müddettir evvel finansal istikrar, akabinde fiyat istikrarı ve en son da seçim iktisadı olmak üzere üç kademeli bir program yürütüyordu. Artık ise ikinci evreye tam geçmeden, yine birinci etabın yarısına dönüldü.

Döviz Mevduatları Dışarı Mı İtiliyor?

Bankalar artık döviz mevduatlarını portföy idaresi fonlarına yönlendirme stratejisi uyguluyor. Müşterilere, bankanın portföy şirketi aracılığıyla %5 civarında döviz getirisi garantili fonlar öneriliyor. Bu formda, mevduatlar dolaylı olarak sistem içinde tutulmaya çalışılıyor. Merkez Bankası ise bu geçişi engellemeye çalışarak, barajdan akan suyu tıkama gayreti içine giriyor.

Döviz mevduatlarını bankacılık sisteminin dışına itmek, ülke iktisadı açısından kalıcı bir tahlil değil. Merkez Bankası’ndaki karar vericilerin bu gerçeği dikkate almalarında büyük yarar var. Aksi takdirde bu siyasetlerin tesiri kısa vadeli olur ve uzun vadede daha karmaşık meseleler doğurabilir.”