AGBİ: Ekonomide Tartışma Sürüyor, Ancak Şimşek Ekibi İçin Geri Dönüş Yok
İki Yılın Akabinde Yol Ayrımı: Ortodoks Siyasetler ve Siyasi Baskılar
Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine dönüşünün üzerinden iki yıl geçti. Bu müddet zarfında Türkiye, iktisatta esaslı bir siyaset değişimine tanıklık etti. Lakin gelinen noktada Şimşek’in uyguladığı ortodoks iktisat programı, hem içeriden hem dışarıdan tenkitler alıyor. Fakat, AGBİ’ye nazaran, vazifesine devam etmesi kesin. Erdoğan için geri dönüş yok!
Bazıları, enflasyonu denetim altına alma gayretlerinin büyümeyi ve yatırımı yavaşlattığını savunurken; kimileri da ıslahatların gereğince derinleşmediği görüşünde. Şimşek’in 2023 Haziran ayında vazifeye dönüşü, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uzun müddettir savunduğu “faiz sebep, enflasyon sonuç” anlayışına son verilmesi olarak yorumlanmıştı.
Göreve geldiğinde Merkez Bankası’nın siyaset faizi %8,5, yıllık enflasyon %38 ve büyüme oranı %4,5 seviyesindeydi. 2025 ortasında ise faiz %46’ya yükselmiş durumda. TÜİK’in açıkladığı Mayıs ayı bilgilerine nazaran enflasyon %35,4’e gerilerken, yılın birinci çeyreğinde büyüme %2’ye düştü.
Şimşek Umutlu, Fakat Takviye Sınırlı
Şimşek, son enflasyon datalarının akabinde toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye iktisadının “yeniden dengelenme sürecinde yolunda ilerlediğini” vurguladı. Devam eden dezenflasyonla birlikte öngörülebilirliğin artacağını, finansmana erişimin kolaylaşacağını, yatırım ortamının güzelleşeceğini ve verimliliğin yükselmesiyle refahın artacağını belirtti.
Ancak bu görüşe herkes katılmıyor. Hatta hükümete yakın birtakım medya organları dahi, Şimşek’in selefi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak periyodundaki düşük faiz–yüksek büyüme siyasetine dönülmesini savunmaya başladı.
Siyasi Belirsizlikler Yatırımcıyı Kaçırıyor
Ekonomideki belirsizlikleri artıran en değerli gelişmelerden biri de siyasi alanda yaşandı. Mart ayında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, yolsuzluk tezleriyle tutuklandı. 2028 seçimlerinin beklenen muhalefet adayı olarak görülen İmamoğlu’nun tutuklanması, piyasada şok tesiri yarattı. Borsa sert düştü, TL zayıfladı ve Merkez Bankası faiz indirim sürecini sonlandırarak tekrar faiz artırmak zorunda kaldı.
Bu gelişme, bilhassa yabancı yatırımcının Türkiye’ye yönelik risk algısını yine aksiye çevirdi. Lakin analist Timothy Ash, Şimşek ve Merkez Bankası idaresinin genel performansını olumlu kıymetlendirdi.
Ash, AGBI’ye yaptığı açıklamada, “Beklentilerin çok üzerinde iş çıkardılar. Rezervleri tekrar inşa ettiler, faizleri yükselttiler ve sistemik krizden kaçındılar,” dedi. Şimşek’in itimat tazelediğini lakin İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla bu inancın sarsıldığını belirtti. Tekrar de son faiz artışı ve “yüksek faiz uzun mühlet kalacak” bildirilerinin akabinde yabancı sermayenin geri dönmeye başladığını söyledi.
Asıl Direnç Muhalefetten Değil, İktidarın Kendi İçinden
Marmara Üniversitesi’nden ekonomist Burak Arzova’ya nazaran, Şimşek’in karşılaştığı en büyük zorluk muhalefetten değil, iktidar bloğunun içinden geliyor.
“Finansal istikrarı sağlamak ve enflasyonu düşürmek hükümetin sorumluluğundadır,” diyen Arzova, iki yıl geçmesine karşın iktisat programına siyasi takviyenin sonlu kaldığına dikkat çekiyor. Arzova ayrıyeten, sadece para siyasetiyle enflasyonla gayret etmenin yetersiz kaldığını ve İmamoğlu’nun tutuklanmasının da finansal istikrarı tehdit ettiğini vurguluyor.
Erdoğan’ın Seçeneği Yok: Program Devam Edecek
Her ne kadar tartışmalar sürse de, analistler Şimşek’in koltuğunun şu an için inançta olduğunu düşünüyor. Timothy Ash’e nazaran, “Erdoğan’ın Şimşek’i vazifeden alıp eski anlayışa dönme üzere bir seçeneği yok. Bu türlü bir adım sistemik bir krizi süratle tetikler.”
Şimşek liderliğindeki iktisat idaresi, güçlü şartlara karşın ortodoks siyasetleri uygulamaya devam ediyor. Programın suratına ve tesirlerine dair soru işaretleri olsa da, istikametin değişmesi bugünkü şartlarda çok daha büyük riskler barındırıyor.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
