Taha Akyol:  Sanayiden alarm sesleri geliyor

Sanayi dünyasından alarm sesleri yükseliyor. Sanayi deyip geçmeyin, çağdaşlaşmanın birinci dinamosu sanayileşmedir. Çağımızda gelişmiş, güçlü bir millet olmanın da birinci kaidesi endüstrileşmiş olmaktır.

Şimdi şu açıklamalara bakalım:

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan: “Sanayimiz açısından telafisi olmayacak ve artık her bölümde yılların birikimlerini kaybedebilecek noktalara yanlışsız gidilmesinin kaygısını taşıyoruz.”

Bahçıvan, enflasyonu patlatan siyasetlerin “ciddi ekonomik tahribat” yarattığını, Şimşek’in programını desteklediklerini ama bilhassa “son 1.5 aydır yaşananlardan” önemli tasa duyduklarını belirtiyor…

Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar: “2024 yılı kayıp bir yıl oldu, üretimden satışlar geriledi. Yılın birinci üç ay sonuçlarına bakarsanız birinci 100’deki firmaların yüzde 80’inin ziyan ettiğini görebilirsiniz.”

Yorgancılar, 2025’in de kayıp yıl olmaması için üretim bazlı, yeni bir ekonomik programın ortak akılla hazırlanarak uygulanmasının koşul olduğunu belirtiyor.

GÜVEN SORUNU

Sanayideki sıkışma o denli birkaç aylık değil… “Faiz sebeptir” sloganıyla ucuz kredi dağıtarak tüketimin ve enflasyonun körüklenmesi kabaca on yıllık bir sıkıntıdır.

Mehmet Şimşek’e “para politikası”yla sonlu yetkiler verilmiş, uçurumun kenarından dönülmüştü. Ama, siyasetin yanlışları Şimşek’in sonlu doğrularını da aşındırıyor.

Nitekim, “19 Mart olayı” üzerine, aslında çok hasar görmüş olan hukuka ve yargıya itimat tamamen sarsıldı. Zira İmamoğlu ve arkadaşlarının tutuklanması olağan bir isimli süreç olarak yürütülmedi, “turpun büyüğü” ve “silkeleme” operasyonu olarak icra edildi.

Hukuka inanç tamamen sarsıldığı içindir ki, yabancı yatırımcılar çabucak çıkıp gitmeye başladılar. (Bloomberg, 23 Mart)

40 lirayı gören doları, dövizi tutmak için Merkez Bankası 60 milyar dolara yakın rezerv harcadı, faizi yükseltti borsada vahim düşüşler yaşandı, finansmana ulaşım daha da zorlaştı. Bunun sanayiciye yansıması ağır oldu.

İşte Endüstrici Erdal Bahçıvan’ın “son 1.5 aydır” diyerek tabir ettiği budur.

Öyle bir noktaya gelindi ki, “siyasi güvensizlik”, Şimşek’in ortodoks siyasetine güçlü tabirlerle açıklanmış olan inancı de artık sarsıyor.

TÜSİAD’ın da söyledikleri bu sıkıntılardı. Ancak Ömer Aras ve Orhan Turan hakkında yapılanlar, hukukun bir teminat olmasının yanında gerek görüldüğünde bir “had bildirme” olarak işlediği kaygısını arttırdı. Nihat Zeybekçi’nin dediği üzere iktisada ziyan verdi.

YATIRIM GELMİYOR

Şimşek Doha’daki konuşmasında mevzu sorulduğunda, “iyileşmeyi sıcak para tarafında daha çok görüyoruz. Uzun vadeli yatırımlarda ise şimdi o kadar net bir tablo yok” diye karşılık verdi.

Hukuk problemlerini konuşmaktan dikkatle kaçınan Şimşek, bu karşılığıyla her şeyi anlatıyor: Yabancı sermaye faizden para kazanmak için gelmeye başladı lakin “uzun vadeli yatırımlarda şimdi o kadar net bir tablo yok.” Zira yatırımcı “uzun vadede” siyasetin ve kurumların nasıl davranacağı konusunda emin değil.

Yani hukuk devleti, yargı bağımsızlığı, Merkez Bankası ve Düzenleme Denetleme üzere kurumların, TÜİK’in fonksiyonel bağımsızlığı…

Temeldeki bu sebepler yüzünden yatırımcı gelmiyor.

ON YILDIR

19 Mart iktisatta ağır bir sorun yarattı ancak iktisat esasen kritik istikrarlara dayanıyordu.

Mart başında Prof. Dr. Şenol Babuşcu “Yanlış fren ekonomiyi yavaşlatmaz, güçsüzleştirir. İnşaat büyürken sanayi yerinde sayıyorsa, geleceğe değil bugüne yatırım yapıyoruz” diye uyarmıştı.

Prof. Hakan Kara “ekonomi gerçek yerden yavaşlamadı. Zayıflayalım derken yağ değil kas yaktık” diyordu.

Hatta, sorunun kökleri daha gerilerde. Bu iktidarın yasalaştırdığı 11. Kalkınma Planı’nda, 2014’ten itibaren ekonomik büyümenin “tüketim”in yüklü olduğu, sermaye yatırımları ve ihracatın yetersiz kaldığı yazılıdır. (Resmi Gazete, 28 Temmuz 2019, paragraf, 131)

On yıl nasıl geçmiş, görüyorsunuz. Seçim kazanmak için Babuşçu Hoca’nın deyişiyle, “geleceğe değil bugüne yatırım” yapınca bu türlü oluyor.

2014’ten itibaren tarım, sanayi, teknoloji öncelikli siyasetler izlenseydi Bulgaristan’ın, Romanya’nın, teknoloji ihracatında Vietnam’ın gerisine mi düşerdik?!