ANALİZ: Sanayi üretiminde toparlanma kalıcı olmaz
Akbank Ekonomik Araştırmalar’a nazaran, Mart ayında sanayi üretimi aylık bazda %3,4 ile güçlü artış kaydederken, yıllık bazda takvim tesirleriyle %2,7 geriledi. Birinci çeyrekte SÜE yıllık bazda %2,2 daralırken, bir evvelki çeyreğe nazaran %1,8 yükseldi. Mart ayındaki aylık artışın genele yayılmadığı ve oynaklığı yüksek kalemlerin ihracat kanalıyla aylık artışın kıymetli bir kısmını oluşturduğu görülüyor. Öbür taraftan, SÜE (m.a.) birinci çeyrekte çeyreklik bazda güçlü artış eğilimini koruyor görünse de ocak-şubat-mart aylarında birikimli olarak %0,84 düştü. Ekim 2024’teki düşük SÜE pahasının neden olduğu baz tesiri çeyreklik ortalamanın artışını sağlayan faktör oldu.
Bu nedenle, birinci çeyrek içinde SÜE’de bir zayıflama olduğunu no
t etmekte yarar var. Sıkılaştırılan finansal şartlar ile lokal ve global ölçekte artan belirsizlikler SÜE’deki zayıflama eğiliminin ikinci çeyrekte de devam edeceği sinyalini veriyor.
Nisan ayına ait öncü dış ticaret bilgileri de mart ayında ihracat kaynaklı hareketin düzeltmesinin gerçekleşeceğine işaret ediyor.
Gedik Yatırım tahliline nazaran, Datalar, yılın birinci çeyreğinde iç talebe ve güçlü tüketime hassas pek çok sanayi kolunda zayıflamanın sürdüğünü, buna rağmen bilhassa ihracat odaklı üretimde görece toparlanma işaretlerinin belirdiğini ortaya koyuyor. Bilhassa metal eşya ve besin üzere kesimlerde üretim artışı dikkat çekerken, motorlu taşıtlar ve makine-teçhizat üzere kalemlerdeki düşüş, yatırım iştahının ve güçlü tüketim talebinin hala zayıf olduğunu gösteriyor.
İmalat PMI ve elektrik tüketimi sanayi üretiminde önümüzdeki aylarda sonlu müspet bir görünüme işaret ediyor. İmalat PMI endeksi Nisan 2024’ten beri (2024 Şubat ve Mart aylarındaki 50,2 ve 50,0 düzeyleri hariç tutulursa da Temmuz 2023’ten beri) 50 eşik kıymetinin altında seyrediyor. Eylül’den Aralık’a kadar 44,3 düzeyinden 49,1’e kadar yükselen imalat PMI sonrasında tekrar düşüşe geçerek Mart’ta 47,3 düzeyine geriledi ve Nisan’da ise birebir seviyeyi korudu. Sanayi üretimi ile güçlü alakaya sahip elektrik tüketiminde de Nisan ayının ortasına kadar bir artış, o tarihten Mayıs ayının birinci haftasına kadar sonlu bir gerileme olduğunu görmekteyiz.
Bunlara dayanarak, sanayi üretim endeksinde Nisan ayında hudutlu bir büyüme yaşanabileceğini düşünüyoruz. Bununla bir arada, yıllık bazda takvim tesirinden arındırılmamış datada fazla iş günü nedeniyle büyüme verisi çift hanede ya da yakın olabilir.
Alnus Yatırım ise şu noktalara dikkat çetki: Sanayi Üretimi’nde, 2025 Mart ayında görülen yüzde 3,4 oranındaki yükseliş; Şubat ayındaki düşüşün baz tesirini ve operasyonel olarak bir çok daldaki güzelleşmeyi yansıtmakta. Bu dalların başında, Otomotiv alt bölümünün büyük oranda desteklediği Yüksek Teknoloji gelmekte. Şöyle ki Otomotiv alt bölümü, 2024 Kasım ve Aralık aylarındaki önden yüklemeli (2025 yılı başındaki vergi, fotoğraf, harç ve muhtemel fiyat artırımlarından kaçınmak için) yüksek satışlar sonrasında; Ocak ve Şubat’ta daha düşük satış ve üretim sayıları göstermişti.
Diğer yandan, Ticaret Bakanlığı’nın dış ticaret bilgilerine nazaran; ihracat tarafında da Ocak ve Şubat aylarında görece zayıflık görülmüştü. Global ticaret savaşları kaygıları ile Dünya ticaret hacminde ortaya çıkan önden yüklemeli süreçlerin desteklemesiyle Mart ayında ihracatımızda yüzde 12,8’lik aylık artış olması da, Sanayi Üretimimiz açısından destekleyici bir görünümüne işaret etmekte.
Nisan ayı verisine gelecek olursak, Mart ayı ortasından sonra iç tarafta oluşan oynaklık ve Nisan ayı ihracatında aylık bazda ortaya çıkan yüzde 10,6’lık azalış gösteriyor ki; Nisan ayı bilgileri, Mart ayından makûs gerçekleşmeler gösterebilir. Tekrar, ticaret savaşları telaşları ile bir çok ülkede korumacılık önlemlerinin devreye alınmaya başlaması da; ileriye dönük olarak riskleri canlı tutmakta. Öte taraftan, 17 Nisan tarihinde TCMB’nin yapmış olduğu faiz artırımını ve mümkün olarak Temmuz ayına kadar devam edecek bu döngünün tesirlerini ise; Mayıs, Haziran ve Temmuz ayı Sanayi Üretimi bilgilerinde gözlemleyebileceğimizi düşünüyoruz.
Atilla Yesilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik şartları için bize e-mail atın: [email protected]
